Որոշում ենք մեր ֆոտոտիպը. Սալուտեմ ամսագիր №3

Մաշկը սովորաբար դասակարգում են հետևյալ խըմբերի՝ նորմալ, չոր, յուղոտ, խառը և զգայուն: Նորմալ մաշկն առաձգական է, էլաստիկ, փայլուն և չափավոր խոնավ: Չոր մաշկը տառապում է խոնավության պակասից, ճարպոտն անջատում է չափազանց մեծ քանակությամբ մաշկային յուղ։ Խառը տիպն ունի յուղի ավելցուկ միայն Т-գոտում՝ ճակատի, քթի և կզակի շրջանում։ Զգայուն մաշկը չափազանց ուժեղ է արձագանքում որոշ գրգռիչների։

Սակայն ոչ բոլորը գիտեն, թե իրենց մաշկը որ ֆոտոտիպին է պատկանում։ Իսկ դա անհրաժեշտ է հաշվի առնել ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման նկատմամբ մաշկի զգայնությունը որոշելու համար, քանի որ արևը մեր մաշկի վրա կարող է չլվացվող հետքեր թողնել։

Արևի պաշտպանիչ գործոնը (Sun Protection Factor: SPF) պաշտպանության մակարդակն է, որը որոշում է, թե ինչ աստիճանով է մաշկը պաշտպանված արևային ճառագայթումից։ SPF-ի հիմնական պոստուլատն այն է, որ սովորական մաշկով մարդը արևի տակ 25 րոպե մնալով՝ կարող է այրվածք չստանալ։ SPF-ը երկարացնում է այդ ժամանակն այնքան, որքան SPF-ի աստիճանն է։ Օրինակ` SPF-10 նշանակում է, որ արևի տակ այս ֆիլտրով մնալը թույլատրված է 25 րոպեից 10 անգամ երկար, այսինքն` 250 րոպե։ Համապատասխանաբար SPF-20-ն ապահովում է արևի տակ անվտանգ 500 րոպե։

Սակայն SPF պաշտպանության ճիշտ ընտրության համար անհրաժեշտ է նախ որոշել մաշկի ֆոտոտիպը, ինչով պայմանավորված է մաշկի զգայնությունը և մելանին արտադրելու ունակությունը՝ արևայրուքի ձևավորմամբ։

Ամենահարմարը և առավել տարածվածը ամերիկացի հայտնի բժիշկ-մաշկաբան Թոմաս Ֆիցպատրիկի (Thomas B. Fitzpatrick)՝ 1975 թ. մշակած դասակարգումն է։ Նա, կախված մաշկի՝ մելանինով հագեցվածությունից և ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների (ՈՒՄՃ) նկատմամբ ռեակցիայից, բոլոր մարդկանց դասակարգում է 6 խմբի, որոնցից 4-ը հաճախ է հանդիպում Եվրոպայի բնակիչների շրջանում։ Բացի մաշկի բնական գունավորումից ֆոտոտիպը, ըստ Ֆիցպատրիկի, հաշվի է առնում աչքերի և մազերի գույնը։

Մարդու մաշկի դասակարգումն` ըստ Ֆիցպատրիկի

I ֆոտոտիպ. կելտական, սկանդինավյան

Մաշկը շատ բաց է, երբեմն՝ կիսաթափանցիկ, կաթնային սպիտակ կամ ճենապակյա երանգով, նյարդային լարվածության ժամանակ՝ հեշտությամբ կարմրող, հաճախ՝ մեծ քանակությամբ պեպեններով։ Մաշկի այս տեսակը բնորոշ է եվրոպացիներին։

• Մազերը՝ գրեթե միշտ շատ բաց կամ կարմրավուն։
• Աչքերը ՝ երկնագույն, մոխրագույն կամ կանաչ։
• Ռեակցիան  ՈՒՄՃ նկատմամբ՝ շատ բարձր ֆոտոզգայնություն։ Քանի որ գունանյութն առաջանում է աննշան քանակությամբ, արդեն քառորդ ժամ անց, առանց հատուկ արևապաշտպան միջոցների, արևի ուղիղ ճառագայթների տակ գտնվելուց կամ սոլյարի այցելելուց հետո հնարավոր է առաջին աստիճանի այրվածքի նշանների առաջացում (գերարյունություն և այրոցի (թե՞ այրվածքի) առաջացում)։ Այնուհետև առաջանում է թեփոտում, հնարավոր է մնացորդային հիպերպիգմենտացիայի երկարատև պահպանում։ Համաչափ արևայրուք գրեթե հնարավոր չէ ստանալ։

Խորհուրդներ. քանի որ տվյալ ֆոտոտիպով ավելի բարձր է մաշկի քաղցկեղի և մելանոմայի զարգացման ռիսկը, նպատակահարմար է խուսափել արևի ճառագայթների ազդեցությունից։ Արևի տակ լինելու անհրաժեշտության դեպքում պարտադիր է պաշտպանության բարձր գործոնով (SPF 30- 50) լուսապաշտպանիչ միջոցների կիրառումը:

II ֆոտոտիպ. նորդական, արիական, գերմանական, արևելաեվրոպական, բաց եվրոպական, բաց մաշկով եվրոպական

• Մաշկը՝ բաց, պեպեններ կարող են հանդիպել, սակայն՝ քիչ արտահայտված, քան առաջին ֆոտոտիպով մաշկի վրա։ Այս ֆոտոտիպը նույնպես բնորոշ է եվրոպացիներին։
• Մազերը՝ բաց շագանակագույնի կամ շեկի տարբեր երանգներ։
• Աչքերը՝ երկնագույն, մոխրագույն, կանաչ, հազվադեպ բաց շագանակագույն։
• Ռեակցիան ՈՒՄՃ նկատմամբ՝ բավականին բարձր ֆոտոզգայնություն։ Հեշտությամբ այրվածքներ են առաջանում (շուրջ 20 րոպե արևի ազդեցությունից հետո)։ Արևայրուքը ստացվում է վատ և անկայուն։

Խորհուրդներ. հազվադեպ հնարավոր է մաշկի ոսկե երանգ ստանալ կարճ արևային լոգանքների ժամանակ (առավելագույնը 10 րոպե) համեմատաբար «անվտանգ ժամերին» (մինչև 11:00 և 16:00-ից հետո)։ Նպատակահարմար է կիրառել SPF 30 ցուցանիշով լուսապաշտպան միջոցներ։

III ֆոտոտիպ. միջին եվրոպական, մուգ եվրոպական, խառը, մուգ մաշկով եվրոպական

• Մաշկը՝ թեթև մուգ, ձիթապտղի երանգով կամ փղոս-կրի գույնով, գրեթե առանց պեպենների։
• Մազերը՝ շագանակագույնի երանգներ, մուգ շիկահեր, հազվադեպ սև։
• Աչքերը՝ մոխրագույն, շագանակագույն։
• Ռեակցիան ՈՒՄՃ նկատմամբ՝ արևայրուքը հեշտ և արագ է ստացվում՝ չափավոր արտահայտված մուգ երանգի ձևավորմամբ։ Սակայն արևի տակ առաջին անգամ շատ երկար մնալու դեպքում (կես ժամից ավելի) հնարավոր է այրվածքների առաջացում։

Խորհուրդներ. Ճառագայթման ռացիոնալ ռեժիմ, հատկապես հարավային լայնություններ անսպաելի տեղափոխվելիս:

IV ֆոտոտիպ. միջերկրածովյան, հարավ-եվրոպական

Մաշկը՝ մուգ, ձիթապտղի երանգով, պեպեններ չկան: Ֆոտոտիպը բնորոշ է Լատինական Ամերիկայի, Ասիայի, Կովկասի և միջերկրածովյան երկրների բնակիչներին:

• Մազերը՝ մուգ շագանակագույն կամ սև:
• Աչքերը՝ շագանակագույն, մուգ շագանակագույն կամ սև:
• ՈՒՄՃ նկատմամբ ռեակցիան՝ մաշկն օժտված է բարձր բնական պաշտպանությամբ (մոտ 40 րոպե): Արագ, արտահայտված և կայուն արևայրուք է առաջանում: Արևային այրվածքներ շատ հազվադեպ են լինում, սակայն ՈՒՄՃ բարձր չափաբաժինների երկարատև ազդեցությունը կարող է հանգեցնել մաշկի լուսածերացման:

Խորհուրդներ. թեթև պաշտպանիչ միջոցների կիրառում (SPF` 8-ից 20) արևային ծերացման կանխարգելման նպատակով:

V ֆոտոտիպ. միջին արևելյան, ինդոնեզական, ասիական

• Մաշկը՝ մուգ, մուգ շագանակագույն, հնարավոր է՝ դեղնավուն երանգ: Պեպեններ չկան: Ֆոտոտիպը հիմնականում հանդիպում է Հարավարևելյան Ասիայի և Լատինական Ամերիկայի շատ երկրների բնակիչների մոտ:
• Մազերը՝ մուգ շագանակագույն կամ սև:
• Աչքերը՝ մուգ շագանակագույն կամ սև:
• Ռեակցիան ՈՒՄՃ նկատմամբ՝ մաշկի բնական պաշտպանության բարձր աստիճան, արևի տակ մնալիս այրվածքներ շատ հազվադեպ են առաջանում (դա տեղի է ունենում ՈՒՄՃ-ի միայն ինտենսիվ և երկարատև ազդեցության դեպքում): Ստացված արևայրուքը գրեթե չի նկատվում բնական պիգմենտացիայի ֆոնին:

Խորհուրդներ. երկարատև ընդմիջումից հետո արևի ուղիղ ճառագայթների տակ գտնվելիս կարող են անհրաժեշտ լինել նվազագույն պաշտպանական միջոցներ (կիրառվում են SPF 10 միջոցներ):

VI ֆոտոտիպ. աֆրոամերիկյան, աֆրիկյան

Մաշկը՝ մուգ շագանակագույն կամ կապույտ երանգով սև: Ֆոտոտիպը բնորոշ է աֆրիկյան մայրցամաքից գաղթածներին և Ավստրալիայի աբորիգեններին:

• Մազերը՝ սև:
• Աչքերը՝ մուգ շագանակագույն կամ սև:
• Ռեակցիան ՈՒՄՃ նկատմամբ՝ ՈՒՄՃ ազդեցությունից մաշկի բնական պաշտպանությունը համարվում է իդեալական, քանի որ թույլ է տալիս մշտապես գտնվել արևի ուղիղ ճառագայթների տակ` առանց որևէ վնասի. լուսային այրվածքներ երբեք չեն լինում:

Խորհուրդներ. անհրաժեշտության դեպքում սնուցող և խոնավացնող միջոցների կիրառում: Արհեստական լուսապաշտպանություն չի պահանջվում: Անհրաժեշտ է հակացուցումների գնահատում պիլինգի և էպիլյացիայի տաբեր տեսակների կիրառման դեպքում (կա հիպերպիգմենտացիայի բարձր ռիսկ):

https://image-skincare.ru
http://eraesthetic.lv/ru, http://melanoma.academy

«ՍԱԼՈՒՏԵՄ» առողջ ապրելակերպի ամսագիր
Պետական գրանցման համար․ 211․200․00969
[email protected]
+(374) 91 64 10 15
+(374) 98 79 15 15

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ